BARİATRİK CERRAHİ SONRASI SAÇ DÖKÜLMESİ

BARİATRİK CERRAHİ SONRASI SAÇ DÖKÜLMESİ

Obezite cerrahi morbid obezite için kalıcı ve güvenli bir tedavi yöntemidir. Bariatrik cerrahi, tüketim miktarını azaltarak (kısıtlayıcı) ve besin emilimini azaltarak (malabsorbtif) ağırlık kaybı sağlamaktadır. Duedonal switch, biliopankreatik diversiyon, transit bipartisyon, gastrik bypass, mini bypass, omega bypass ve SADI-s emilimi bozan malabsorbtif yöntemler iken; sleeve gastrektomi (tüp mide), gastrik bant, mide balonu ve mide botoxu kısıtlayıcı yöntemlerdir. Bu prosedürler, tıbbi tedaviye kıyasla tutarlı bir şekilde obezitenin ve birçok ilişkili komorbid (yandaş) durumun daha iyi çözüldüğünü göstermiştir. Malabsorbtif prosedürlerden sonra sıklıkla ortaya çıkan mikro besin eksiklikleri, diğerleri arasında nöropatiler, anemi, zayıf yara iyileşmesi ve saç dökülmesi gibi çok çeşitli semptomlarla ortaya çıkabilir. Vitamin ve mineral eksiklikleri sıklıkla uzun süreli takviye ihtiyacına neden olur ve şiddetli olduğunda intravenöz doyumu gerektirebilir.

Bariyatrik cerrahi sonrası tellogen effluvium olarak adlandırılan beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzına bağlı olan saç dökülmesi görülebilmektedir. Saç dökülmesinin 6 aydan az sürmesi beklenmektedir.  Hızlı kilo kaybı ve dengesiz bir diyet, saç dökülmesine neden olabilen durumlardır.  Saç dökülmesinin nedenleri; demir eksikliği, çinko eksikliği, proteinin yetersiz alımı, biotin yetersizliği ve elzem yağların yetersiz alımı olarak sıralanabilir. Bursa Diyabet ve Obezite Merkezi olarak sizler için saç dökülmesine karşı beslenme önerilerimizi derledik.

1)Demir Eksikliği: Demir eksikliği saç dökülmesinden sorumlu olan bir mineraldir. Demir eksikliği ferritin düşüklüğü ile saptanmaktadır. Ferrritin düzeyinin düşüşü ile tellogen effluvium tipi saç dökülmesi gözlemlenmektedir. Emilimi bozan bypass gibi operasyon sonrası demir emilimini azaltabilir ve kısıtlayıcı cerrahi işlemler besin emilimini azaltarak demir alımının önüne geçmektedir. Demir kaynaklarının yeterli tüketimi sağlanmalıdır. Kırmızı et, kümes hayvanları, balık, kurubaklagiller, koyu yeşil yapraklı sebzeler, yağlı tohumlar ve kuru meyveler demirin iyi kaynaklarıdır. Demir emiliminin arttırılması için demir kaynakları; kalsiyum kaynakları ile birlikte tüketilmemeli ve demir kaynaklarının yanına C vitamini kaynakları eklenmelidir. Ispanakla birlikte yoğurt tüketmemek, kuru meyvelerle süt içmemek ve köftenin yanına limonlu biberli bir salata tüketmek gibi basit beslenme önlemleri alınabilir.  Bununla birlikte cerrahi sonrası Op.Dr.Ersun Topal tarafından önerilen vitamin ve mineral takviyelerinin düzenli kullanımı oldukça önemlidir.

2)Çinko Eksikliği: Çinko esansiyel bir mineraldir. Eksikliği yetersiz ve dengesiz beslenmeye bağlı gelişebilmekle birlikte büyümenin hızlı olduğu dönemlerde de gözlemlenebilmektedir. Biliopankreatik diversiyon, duedonal switch gibi malabsorbtif cerrahi işlemlerde çinko eksikliği daha sık gözlemlenmektedir. Obezite cerrahi sonrası saç dökülmesi yaşayan bireylerin hepsinde çinko eksikliği görülmemektedir. Çinko eksikliğinin önüne geçmek için beslenmede özellikle kırmızı et, balık, kurubaklagiller, bal kabağı, yağlı tohumlar ve süt ürünlerine yer verilmelidir. Saç dökülmesi gözlemlenen tüp mideli hastaların çinko takviyesi almasıyla birlikte dökülme şikayetlerinin azaldığı ve 6. ayda sona erdiği bildirilen çalışmalar mevcuttur. Ancak çinko takviyesi, tüm diğer takviyeler gibi hekim bilgisi dahilinde kullanılması gerekmektedir. Çinkonun yüksek dozlarda kullanımı, olumsuz gastrointestinal sonuçlar doğurmaktadır.

3)Yetersiz Protein Alımı: Obezite cerrahi sonrası besin alımının azalması, yetersiz protein alımı ile sonuçlanabilir. Bununla birlikte mide asidinin azalması (özellikle tüp mide operasyonlarında) ve sindirim enzimlerinin yetersizliği protein emilimini olumsuz etkileyebilmektedir. Saç yapısında protein barındırmaktadır. Bariatrik cerrahi sonrası hastaların en az 60 gram protein alımı beklenmektedir. Özellikle elzem bir aminoasit olan lizin yetersizliği saç dökülmesi ile ilişkilendirilmiştir. L-lisin demir emilimi üzerinde olumlu etki gösterirken saçın yapısı ve dökülmesi üzerinde olumlu etkiler oluşturmaktadır. Yeterli protein alımının sağlanması için sık ve düzenli beslenmek önemlidir. Protein içeren ; kırmızı et, tavuk eti, balık, süt ve ürünler, kurubaklagillere beslenmede yer verilmelidir. Yeterli protein alımının sağlanamadığı koşullarda proteinli süt ürünleri gibi ürünler veya protein takviyeleri beslenmeye eklenebilir.

4)Biotin Eksikliği: Biotin, saç yapısına katkı sağlayan B grubu bir vitamindir. Biotin, suda çözünen bir vitamindir ve depolanmamaktadır. Biotin eksikliğine sıklıkla rastlanmasa da biotin takviyesinin saç dökülmesine olumlu etkilerinin olduğu bilinmektedir. Sleeve gastrektomi operasyonu geçirmiş hastalarla yapılan bir çalışmada, biotin takviyelerinin saç dökülmesi üzerindeki etkisinin çok yüksek olmadığı da bildirilmektedir. Beslenmeniz de yapacağınız küçük bir değişimle biotin alımınızı arttırmanız mümkün. Yumurta örnek bir protein olmakla birlikte biotini de içermektedir. Yumurtanın tam pişmemesi durumunda avidin proteini, biotini bağlayarak yararlanımınızı önlemektedir. Bu sebeple saç dökülmesi sorunu yaşıyorsanız yumurtayı tam pişmiş tercih etmeniz de fayda olacaktır.

5)Elzem Yağ Asitlerinin Yetersiz Alımı: Linoleik asit (omega-6) ve alfa linolenik asit (omega-3) elzem yağ asitleridir. Cerrahi sonrası yağ emilimindeki değişimler, elzem yağ asitlerinin eksikliğine neden olabilmektedir. Bu sebeple sağlıklı yağ kaynakları diyete eklenmelidir. Zeytinyağı, yağlı tohumlar, keten tohumu, balık çeşitleri, avokado doğru porsiyonlarda diyete eklenmelidir.

Bariatrik cerrahi sonrası dönemde hekim tarafından önerilen ilaç, multivitamin ve diğer tüm takviyelerin alınması; diyetisyen tarafından önerilen beslenme planının uygulanması oldukça önemlidir. Süreç boyunca kan parametrelerinin takibi, beslenmenin değerlendirilmesi ve takibi; protein, vitamin ve mineral eksikliklerinin önüne geçmektedir. BUDOM ailesi olarak saç dökülmesi riskini en aza indirmek için hastalarımızla düzenli takipler ve değerlendirmeler yapmaktayız.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26860932/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30062467/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32762597/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24887725/

 

 

Diyetisyen Burcu Negizsoy

Beslenme Uzmanı

 

Op. Dr. Ersun Topal

Genel Cerrahi Uzmanı

 

0545 629 29 48

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kodanka Yazılım